- Katılım
- 10 Ağu 2024
- Mesajlar
- 386
- Tepkime puanı
- 18
- Puanları
- 18
Ney bilinen en eski nefesli enstrumandır. M.Ö.1249'lu yıllarda Şan-kiyen'in Çin'e götürdüğü söylenen çift borulu bir düdük çalgısı vardır. Bu çalgı halen günümüzde Türkistan'da kullanılmaktadır. Koş-Ney adı verilen bu Neyin en eski Türk sazı olduğu tahmin edilmektedir.
Neyin kökeni M.Ö 3000 li yıllara dayanır. O yıllarda kullanıldığı sanılan iki Ney bugün The University of Pennsylvania Museum of Archaeology de bulunmaktadır.
Ney sazını, ilk olarak uygarlık beşiği Mezapotamya'da (Dicle ile Fırat nehirleri arasındaki bölge) Sümerler kullanmıştır. Farsça'da kamış: Na veya Nay anlamına gelir ve bugün kullandığımız " Ney " kelimesi, adını buradan almıştır.
Dünyanın en eski Neyin resmini yanda görmekteyiz.Günümüzdeki halinden pek farklı değil.Gördüğünüz gibi o zamanlarda başparesiz olarak çalınmış.
Mısırlı tarihçiler ise Ney'in icadını Tanrı Osiris'e (Mısır ilk dönem zamanı,ölümsüz yaşam için diriliş Tanrısı) dayandırırlar. Mısır'da Ney'lerin doğru tutularak üflenenlerine Mam , eğri tutularak üflenenlerine de Sebi adını vermişler. Mısır uygarlığında çifte Neylere de rastlanmış. Bu çeşit Ney'leri kadınlar çalarlarmış. Tevrat'ta da adı Hagub olarak bahsedilen bir tür ney belirtilmektedir.
Bilindiği gibi Türkler M.S. 751 Talas Savaşı'ndan sonra Müslümanlığı gönüllü olarak kabul etmişlerdir. Ancak Ney , Xlll. yüzyıldan itibaren İslâm Aleminde önem kazanmıştır. Şüphesiz bunda Mevlânâ Celâleddin-i Rûmî 'nin önemi büyüktür.
Onuncu yüzyılın ikinci yarısında müzik biliminde ilk Türk Nota sistemini Farabi "Ebced Notası" olarak kullanmıştır. 1124 den sonraki yıllarda da Karahitayların (Doğu Karahanlılar) "Ayalgu" dedikleri kendilerine has bir nota yazısı geliştirip kullandıklarını sanıyoruz. Bu nota düzeni şimdi kullandığımız nota sisteminden farklıdır. Karahitayların (1124-1211) Neyi, Orta Asya' da eskiden beri kullandıklarını ve hatta onu tıpkı bir yan flüt gibi çaldıklarını Gıyaseddin Nakkaş Hocanın seyahatnâmesinden okuyoruz.
Asteklerin çaldığı bir çeşit Ney
Meksika civarında yaşayan Astekler de törenlerde Ney benzeri çalgılar kullanmışlardır. Neyin buralara kadar gelme ihtimali ise Orta Asya 'dan, Alaska yoluyla yapılan göçlerdir. Sümerlere (M.Ö. 3500 - 2000) ait kazılarda bulunan Ney ve Ney çalanlarını simgeleyen kabartma heykeller günümüzde yine Philadelphia Müzesinde sergilenmektedir.Yandaki resimde Asteklerden kalma Ney benzeri enstrumanı görmektesiniz.
Neyin kökeni M.Ö 3000 li yıllara dayanır. O yıllarda kullanıldığı sanılan iki Ney bugün The University of Pennsylvania Museum of Archaeology de bulunmaktadır.
Ney sazını, ilk olarak uygarlık beşiği Mezapotamya'da (Dicle ile Fırat nehirleri arasındaki bölge) Sümerler kullanmıştır. Farsça'da kamış: Na veya Nay anlamına gelir ve bugün kullandığımız " Ney " kelimesi, adını buradan almıştır.
Dünyanın en eski Neyin resmini yanda görmekteyiz.Günümüzdeki halinden pek farklı değil.Gördüğünüz gibi o zamanlarda başparesiz olarak çalınmış.
Mısırlı tarihçiler ise Ney'in icadını Tanrı Osiris'e (Mısır ilk dönem zamanı,ölümsüz yaşam için diriliş Tanrısı) dayandırırlar. Mısır'da Ney'lerin doğru tutularak üflenenlerine Mam , eğri tutularak üflenenlerine de Sebi adını vermişler. Mısır uygarlığında çifte Neylere de rastlanmış. Bu çeşit Ney'leri kadınlar çalarlarmış. Tevrat'ta da adı Hagub olarak bahsedilen bir tür ney belirtilmektedir.
Bilindiği gibi Türkler M.S. 751 Talas Savaşı'ndan sonra Müslümanlığı gönüllü olarak kabul etmişlerdir. Ancak Ney , Xlll. yüzyıldan itibaren İslâm Aleminde önem kazanmıştır. Şüphesiz bunda Mevlânâ Celâleddin-i Rûmî 'nin önemi büyüktür.
Onuncu yüzyılın ikinci yarısında müzik biliminde ilk Türk Nota sistemini Farabi "Ebced Notası" olarak kullanmıştır. 1124 den sonraki yıllarda da Karahitayların (Doğu Karahanlılar) "Ayalgu" dedikleri kendilerine has bir nota yazısı geliştirip kullandıklarını sanıyoruz. Bu nota düzeni şimdi kullandığımız nota sisteminden farklıdır. Karahitayların (1124-1211) Neyi, Orta Asya' da eskiden beri kullandıklarını ve hatta onu tıpkı bir yan flüt gibi çaldıklarını Gıyaseddin Nakkaş Hocanın seyahatnâmesinden okuyoruz.
Asteklerin çaldığı bir çeşit Ney
Meksika civarında yaşayan Astekler de törenlerde Ney benzeri çalgılar kullanmışlardır. Neyin buralara kadar gelme ihtimali ise Orta Asya 'dan, Alaska yoluyla yapılan göçlerdir. Sümerlere (M.Ö. 3500 - 2000) ait kazılarda bulunan Ney ve Ney çalanlarını simgeleyen kabartma heykeller günümüzde yine Philadelphia Müzesinde sergilenmektedir.Yandaki resimde Asteklerden kalma Ney benzeri enstrumanı görmektesiniz.
